بررسی ویژگیهای طبیعی شهرستان سیاهکل ۳-۲-۲-۱- زمین شناسی و لرزه خیزی بین واحدهای ساختمانی – رسوبی گرگان – رشت و واحد البرز – آذربایجان گسل بزرگی قرار گرفته که از گرگان تا لاهیجان بصورت شرقی – غربی ادامه می یابد . ولی در جنوب لاهیجان روند آن تغییر یافته و روند شمال شرقی – جنوب غربی پیدا می کند . این روند از شهرستان سیاهکل گذشته تا حوالی شهرستان رودبار و سپس روند جنوب شرقی – شمال غربی پیدا نموده و تا شرق میانه ادامه می یابد . این گسلها عامل اصلی زلزله خیزی سواحل جنوبی دریای خزر هستند . با توجه به سابقه زلزله در منطقه گیلان لزوم تمهیداتی جهت جلوگیری از خسارات ناشی از زلزله با بهبود و تقویت ساختمانها ساخته شده و ساختمانهای آتی با اصول فنی و مهندسی الزامی می باشد. ۳-۲-۲-۲- توپوگرافی از لحاظ توپوگرافی شهرستان سیاهکل را می توان در سه بخش جلگه ای ، پایکوهی و کوهستانی جداسازی نمود. ۳-۲-۲-۲-۱- بخش جلگه ای : این بخش دارای ویژگیهای متفاوتی با دو بخش دیگر است . از ویژگیهای عمده این محدوده شیب بسیار کم ، تراکم زیاد جمعیت ، توسعه زراعی ، رسوب گذاری زیاد رودخانه ها ، خاک مناسب می باشد . ارتفاع زمین در این محدوده پایین بوده و در قسمت شمالی آن ارتفاع به پایین صفر می رسد . ۳-۲-۲-۲-۲- بخش کوهپایه ای : این بخش دامنه های کم شیب ، ارتفاعات و مخروطه افکنه رودخانه ها و دره های کم عمق را در بر گرفته و دارای توپوگرافی نسبتا زیاد و شیب بین ۵ تا ۲۰ درصد می باشد . این بخش بدلیل دارا بودن شرایط مناسب ، قسمت عمده ای از اراضی آن یا به زیر کشت محصولات مختلف قرار گرفته یا فضای سکونتگاهی در آن شکل گرفته است . ۳-۲-۲-۲-۳- بخش کوهستانی : این بخش قسمتهای جنوبی شهرستان را شامل گردیده و دارای ارتفاعات بلندی از جمله درفک می باشد. این بخش از دشتهای کوهستانی وسیع برخوردار بوده و از نظر پوشش گیاهی تا ارتفاع ۱۲۰۰ متری دارای جنگلهای انبوه است اما بالای ۱۲۰۰ متر مراتع و زمین های عاری از پوشش گیاهی دیده می شود. بخش کوهستانی تقریبا وضعیت طبیعی آن حفظ شده و کمتر تحت تاثیر و تخریب انسان قرار گرفته است . شیب زمین در این بخش زیاد است . از اینرو حفظ و پایداری آب و خاک شدیدا به پوشش جنگلی وابسته است . ( بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گیلان ، ۱۳۹۳) ۳-۲-۲-۳- اقلیم ( آب و هوا) برای بررسی مسائل هواشناسی ( اقلیمی ) شهرستان سیاهکل از آمار ایستگاه هواشناسی لاهیجان استفاده شده است.   ۳-۲-۲-۳-۱- درجه حرارت : میانگین درجه حرارت سالانه شهرستان سیاهکل ۴/۱۶ درجه سانتیگراد و از ۶/۷ درجه در ماه دی تا ۶/۲۵ درجه در ماه تیر نوسان می باشد . بدین ترتیب از نقطه نظر دما ، هیچ یک از ماه های سال دمایی کمتر از ۷ درجه سانتیگراد ندارد و متوسط حداقل دما در طول دوره آماری بین ۹/۲ درجه تا ۲۰۶ درجه در نوسان بوده و بدین ترتیب حتی متوسط حداقل دما نیز در هیچ کدام از ماه های سال منفی نبوده است.   ۳-۲-۲-۳-۲- ریزش های جوی ( بارندگی ) : شهرستان سیاهکل در منطقه پر باران استان گیلان واقع شده است . بنابراین از نظر اقلیمی میزان بارندگی این شهرستان همانند سایر نقاط گیلان بسیار بالا می باشد . متوسط کل بارندگی سالانه این شهرستان در دوره آماری مورد بررسی ۱۳۸۴ میلیمتر است. میانگین بارندگی در ماه های مختلف نشان می دهد حتی در ماه تیر که از کمترین بارندگی برخوردار است ، باز هم حدود ۴۰ میلیمتر باران فرو میریزد . بیشترین متوسط بارندگی متعلق به ماه مهر است. ۳-۲-۲-۳-۳- رطوبت نسبی : رطوبت نسبی در این شهرستان ۶۵ درصد پایین تر نمی آید و در ساعات اولیه صبح در تمام ماه های سال میانگین رطوبت نسبی از ۸۵ درصد بالاتر است . در ماه های گرم سال که دما بالاتر می رود میزان رطوبت نسبی اندکی پایین می آید و بالعکس در ماه های سرد سال رطوبت نسبی برخلاف درجه حرارت بالاتر می رود . ۳-۲-۲-۳-۴- باد : باد فعال در شهرستان سیاهکل را می توان به سه دسته تقسیم نمود . این سه دسته که شامل باد غربی ، باد شمال غربی و باد شمال شرقی می باشند بیش از بادهای دیگر می وزند . باد غربی و شمال غربی بعنوان باد غالب اول بیشتر در ماه های فصل سرد سال یعنی پاییز و زمستان می وزد ولی باد شمال شرق بعنوان همین بادها در فصل بهار و تابستان غلبه می یابد. ۳-۲-۲-۴- هیدرولوژی و منابع آب در سطح شهرستان سیاهکل همچون سایر مناطق استان گیلان رودهای کوچک و بزرگ زیادی جریان دارد که از مهمترین این رودها می توان از شمرود و دیسام رود نام برد. ۳-۲-۲-۴ -۱- شمرود : این رودخانه از ارتفاعات جنوبی شهرستان سیاهکل سرچشمه می گیرد و پس از گذشتن از دهستان توتکی و مالفجان و شهر سیاهکل از محدوده این شهرستان خارج می گردد و با سیراب نمودن اراضی جلگه ای در نهایت به دریای خزر سرریز می گردد . طول شاخه اصلی این رودخانه ۲۹ کیلومتر است. ۳-۲-۲-۴-۲- دیسام رود :این رودخانه از ارتفاعات جنوبی دهستان خرارود سرچشمه می گیرد و پس از گذشتن از دهستان در نهایت پس از آبیاری زمینهای کشاورزی حاشیه خود در نهایت به رودخانه سپیدرود سرریز می گردد . طول شاخه اصلی این رودخانه ۲۲ کیلومتر است.(ماخذ : شرکت سهامی آب منطقه ای استان گیلان) ۳-۲-۲-۵- پوشش گیاهی شهرستان سیاهکل از سه بخش جلگه ای ، پایکوهی و کوهستانی تشکیل شده است . بخش جلگه ای شهرستان که شهر سیاهکل در آن وقع شده است عموماً از مزارع برنج ، چای و دیگر محصولات کشاورزی پوشیده شده است . بنابراین در بخش جلگه ای شهرستان به جزء مجتمع های درختی که دست کاشت انسان است ، جنگل و مرتع وجود ندارد . در بخش پایکوهی این شهرستان نیز در ارتفاعات پایین باغات و جنگل مخلوط هستند اما در ارتفاعات بالاتر تنها اراضی جنگلی وجود دارد . در بخش کوهستانی تا ارتفاع ۲۰۰۰ متری جنگل و از این ارتفاع جنگل جای خود را به تدریج به مرتع می دهد . گونه های جنگلهای این شهرستان از ارتفاع پایین به طرف ارتفاع بالاتر به ترتیب شامل سفیدپلت ، توسکا ، انجیلی ، لیلکی ، کوچی ( لرک) ، ممرز ، بلوط ، گیلای وحشی ، افرا ، راش ، نمدار ، ملج و سرخدار است.   ۳-۳- ساختار اجتماعی – فرهنگی و سیاسی ناحیه مورد مطالعه ۳-۳-۱- وجه تسمیه و سوابق تاریخی « سیاهکل » شهری است بر بستری از خاطرات کهن گیلان زمین و یادآور شکوه « دیلمان » . شهر سیاهکل از سه روستای « کلسر » و « کدوبنک » و « برفجان» که حدود ۱۵۰ سال پیش بر پایه تلاش « حبیب الله خان مشیر الممالک » برپا شده است برخی این نام را برگرفته اند از نام طایفه ای « کرد سیاهکلی » دانسته اند که حدود ۱۵۰ سال پیش ، از طرف « قزوین » به این منطقه کوچ داده شده اند و امروزه ، بازماندگان آنان به نام « ایلیات  ها » در سیاهکل زندگی می کنند ( مروجی ، ۱۳۹۱ : ۶۰). سیاهکل با توجه به موقعیت جغرافیایی دارای آب و هوای معتدل و مرطوب بوده است که آب و هوای خنک تر قسمت کوهپایه ای آن را تحت تاثیر قرار می دهد . نام این شهر از دو کلمه ( سی و کل ) تشکیل شده که(سی ) به معنای پای کوه و (کل ) به معنای جایگاه است .که به مرور زمان به سیاهکل تغییر کرده است . سیاهکل دارای سابقه تاریخی درخشانی است . دیلمان خاستگاه یکی از قدرتمندترین سلسله های حکومتی ایران به نام آل بویه است . که حتی توانستند بغداد را نیز به تصرف در آورند. این سرزمین به عنوان پناهگاه شیعیان مشهور بوده ، دانشمندان زیادی را نیز به جامعه ایرانی تحویل داده است . (میراث فرهنگی ، ۱۳۸۸ : ۱۲). ۳-۳-۲- تعداد ، توزیع و تحولات خانوار و جمعیت ۳-۳-۲-۱-تعداد و تراکم جمعیت تعداد جمعیت شهرستان سیاهکل طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن ، در سالهای ۶۵ ، ۷۵ ، ۸۵ ، ۹۰ به ترتیب ۵۲۱۶۲ ، ۵۱۶۷۵ ، ۴۶۹۹۱ و ۴۷۰۹۶ نفر گزارش شده است . درصد نرخ رشد جمعیت شهرستان در دهه های ۷۵ – ۶۵ و ۸۵-۷۸ به ترتیب ۰۹/۰- و ۹/۰- درصد بدست آمده است . لازم به ذکر است که درصد نرخ رشد جمعیت مناطق شهری و مناطق روستایی این شهرستان در دهه ۷۵-۶۵ به ترتیب ۵/۴ و ۳/۱- درصد و در دهه ۸۵-۷۵ به ترتیب ۰/۲ و ۲/۲- درصد بدست آمده است. تراکم نسبی جمعیت در این شهرستان ۴۹ نفر در هر کیلومتر مربع می باشد . این تراکم در سطح استان ۱۵۲ نفر در هر کیلومتر مربع است . شهرستان مورد مطالعه از نظر تراکم جمعیت در بین ۱۶ شهرستان استان گیلان از رتبه پانزدهم برخوردار می باشد . بر پایه آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۶۵ از کل جمعیت ساکن در شهرستان ۷۸/۱۶ درصد در مناطق شهری و ۲۲/۸۳ درصد در مناطق روستایی و در سال ۱۳۷۵ ، ۲۴/۲۶ درصد در مناطق شهری و ۷۶/۷۳ درصد در مناطق روستایی ساکن بوده اند . در سال ۱۳۸۵ این رقم در مناطق شهری ۱۹/۳۵ درصد و در مناطق روستایی ۸۱/۶۴ درصد و در سال ۱۳۹۰ این رقم در مناطق شهری ۴۲ درصد و ۵۸ درصد در مناطق روستای بوده است. تعداد خانوار شهرستان طبق آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن سالهای ۱۳۷۵ و ۱۳۸۵ به ترتیب ۱۱۷۸۴ و ۱۳۱۹۶ خانوار گزارش شده است . بعد خانوار نیز در این سالها به ترتیب ۴/۴ و ۶/۳ نفر بدست آمده است . از کل تعداد خانوار شهرستان در سال ۱۳۷۵ ، ۳۲۶۷ خانوار در مناطق شهری و ۸۵۱۷ خانوار در مناطق روستایی ساکن بوده اند در حالی که در سال ۱۳۸۵ این میزان برای مناطق شهری ۴۷۱۷ خانوار و برای مناطق روستایی ۸۴۷۹ خانوار شده است . بعد خانوار در مناطق شهری شهرستان در سال ۷۵ و سال ۸۵ ، ۵/۳ نفر و ۱/۴ نفر و در مناطق روستایی شهرستان در سال ۷۵ ، ۶/۴ نفر و در سال ۸۵ ، ۶/۳ نفر بوده است. ۳-۳-۲-۲- ساختار جنسی و سنی در سال ۱۳۷۵ از تعداد کل جمعیت ۵۱۶۷۵ نفر شهرستان سیاهکل ، تعداد ۲۵۱۴۷ نفر مرد و ۲۶۵۲۸ نفر زن بوده اند و نسبت جنسی آن ۹۵ نفر بدست آمده یعنی در مقابل هر ۱۰۰ نفر زن ۹۵ نفر مرد قرار داشته است . در سال ۱۳۸۵ از کل جمعیت ۴۶۹۹۱ نفر شهرستان ، ۲۲۶۵۸ نفر مرد و ۲۴۳۳۳ نفر زن بوده و نسبت جنسی نیز ۹۳ نفر بدست آمده است . نسبت جنسی سال ۱۳۷۵ در مناطق شهری ۹۵ نفر و در مناطق روستایی این شهرستان نیز ۹۵ نفر بوده و همچنین در سال ۱۳۸۵ ، جمعیت مناطق شهری ۸۰۵۵ نفر مرد و ۸۴۸۰ نفر زن و جمعیت مناطق روستایی ۱۴۶۰۳ نفر مرد و ۱۵۸۵۳ نفر زن بوده و نسبت جنسی جمعیت نیز در مناطق شهری ۹۵ نفر و در مناطق روستایی ۹۲ نفر بدست آمده است.   جدول ۳-۲ :جمعیت و درصد نرخ رشد در دهه های ۷۵-۱۳۶۵ و ۸۵-۱۳۷۵ شرح دهه ۷۵-۱۳۶۵ دهه ۸۵-۱۳۷۵ جمعیت درصد نرخ رشد جمعیت درصد نرخ رشد شهرستان ۵۱۶۷۵-۵۲۱۶۲ ۰۹/۰- ۴۶۹۹۱-۵۱۶۷۵ ۹/۰- مناطق شهری ۱۳۵۶۲-۸۷۵۱ ۵/۴ ۱۶۵۳۵-۱۳۶۵۲ ۰/۲ مناطق روستایی ۳۸۱۱۳-۴۳۴۸۱ ۳/۱- ۳۰۴۵۶-۳۸۱۱۳ ۲/۲- منبع : مرکز آمار ایران – سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان سیاهکل طی دهه های ۷۵-۱۳۶۵ و ۸۵-۱۳۷۵       جدول ۳-۳ :جمعیت و درصد شهرنشینی و روستانشینی در شهرستان سیاهکلطی دوره های آماری ۶۵ ، ۷۵ ، ۸۵ و ۹۰ شرح سال ۶۵ سال ۷۵ سال ۸۵ سال ۹۰ جمعیت درصد جمعیت درصد جمعیت درصد جمعیت درصد شهری ۸۷۵۱ ۷۸/۱۶ ۱۳۵۶۲ ۲۴/۲۶ ۱۶۵۳۵ ۱۹/۳۵ ۱۹۸۳۲ ۴۲% روستایی ۴۳۴۱۱ ۲۲/۸۳ ۳۸۱۱۳ ۷۶/۷۳ ۳۰۴۴۵۶ ۸۱/۶۴ ۲۷۲۶۴ ۵۸% شهرستان ۵۲۱۶۲ ۱۰۰ ۵۱۶۷۵ ۱۰۰ ۴۶۹۹۱ ۱۰۰ ۴۷۰۹۶ ۱۰۰% منبع : مرکز آمار ایران – سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان سیاهکل – سال ۱۳۹۰ جدول ۳-۴ :تعداد و بعد خانوار در مناطق شهری و روستایی شهرستان سیاهکل در سالهای ۱۳۷۵ و ۱۳۸۵ شرح سال ۱۳۷۵ سال ۱۳۸۵ تعداد خانوار بعد خانوار تعداد خانوار بعد خانوار شهرستان ۱۱۷۸۴ ۴/۴ ۱۳۱۹۶ ۶/۳ مناطق شهری ۳۲۶۷ ۱/۴ ۴۷۱۷ ۵/۳ مناطق روستایی ۸۵۱۷ ۶/۴ ۸۴۷۹ ۶/۳ منبع : مرکز آمار ایران – سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان سیاهکل – سال ۱۳۹۰ جدول ۳-۵ :جمعیت شهرستان سیاهکل و دهستانهای آن ( ۱۳۹۰ ) نام آبادی تعداد خانوار کل جمعیت مرد زن شهرستان ۸۷۲۶ ۲۷۱۱۳ ۱۳۲۳۷ ۱۳۸۷۶ بخش مرکزی ۵۵۸۶ ۱۷۷۴۲ ۸۶۵۱ ۸۹۸۱ دهستان خرارود ۲۲۶۵ ۷۳۱۸ ۳۵۷۰ ۳۷۴۸ دهستان مالفجان ۲۰۰۶ ۶۱۳۰ ۳۰۷۴ ۳۰۵۶ دهستان توتکی ۱۲۷۷ ۴۱۸۴ ۲۰۰۷ ۲۱۷۷ منبع : مرکز آمار ایران – سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان سیاهکل – سال ۱۳۹۰ شکل۳-۱ :سهم دهستان ها در جمعیت بخش مرکزی شهرستان سیاهکل   شکل۳-۲ :ترکیب جنسی جمعیت بخش مرکزی شهرستان سیاهکل         ۳-۳-۳- وضعیت سواد از کل جمعیت شهرستان سیاهکل در سال ۱۳۹۰بر اساس آخرین نتایج سرشماری مرکز آماری ایران ۴۴۰۷۹ نفر در گروه سنی ۶ ساله و بیشتر قرار داشته اند که از این گروه ۳/۷۷ درصد (۳۴۰۹۴ نفر ) با سواد بوده اند و در گروه سنی (۱۰ الی ۴۹ سال ) ۳۰۰۴۹ نفر قرار داشته اند که از این گروه ۲/۹۳ ( ۲۸۰۱۳ نفر ) باسواد بوده اند و در این گروه سنی در بین ۱۶ شهرستان استان در رتبه ۱۲ قرار دارد.   جدول ۳-۶ :تعداد و درصد باسوادی سال ۱۳۹۰ سن   جنس شش ساله و بیشتر ۱۰ الی ۴۹ ساله جمع باسواد درصد باسوادی جمع باسواد درصد باسوادی مرد و زن ۴۴۰۷۹ ۳۴۰۹۴ ۳/۷۷ ۳۰۰۴۹ ۲۸۰۱۳ ۲/۹۳ منبع :سرشماری سال ۱۳۹۰ نهضت سواد آموزی شهرستان سیاهکل به طور کلی درصد باسوادی استان طی سی و پنج سال گذشته با ۷/۳۳ درصد رشد از ۶/۵۰ درصد در سال ۱۳۵۵ به ۳/۸۴ در سال ۱۳۹۰ افزایش یافته است. ( معاونت نهضت سواد آموزی اداره کل آموزش و پرورش استان گیلان ،  ۱۳۹۲ ) ۳-۳-۴- زبان و مذهب « ساکنان اصیل منطقه دیلمی ، گالش هایی هستند که در دامنه های درفک و ییلاقات مجاور زندگی می کنند و از فرهنگ و آداب و رسوم گیلکی و دیلمی برخوردارند و دارای لهجه ای شبیه به شرق گیلانی ها هستند ( مروجی ، ۱۳۹۱ : ۶۰ ). زبان و گویش مردم سیاهکل اگرچه گیلکی است ولی با زبان گیلکی در جنوب ، مرکز و غرب گیلان کاملا متفاوت و اکثر مردم به زبان گیلکی شرق گیلانی ، و عده ای نیز که اکثرا مهاجر هستند به زبان گیلکی گالشی تکلم می نمایند . علاوه بر گویش گیلکی در قسمت کرف پشته ایلیاتی ساکنان کرد بود و زبان کردی صحبت می کنند و بر اثر تاثیر پذیری از زبان گیلکی امروزه اکثر کردهای سیاهکل نیز به زبان گیلکی تکلم می نمایند . ( طرح هادی شهر سیاهکل : ۷۵ ) . دین و مردم سیاهکل اسلام و مذهب آنان تشیع است. ۳-۳-۵- مهاجرت جمعیت روستاهای شهرستان سیاهکل به دلیل عدم فراهم بودن زمینه های شغلی و فقدان خدمات از سال ۱۳۷۵ تا سال ۱۳۸۵ کاسته و به شهر سیاهکل افزوده شده است. اما با توجه به توانایی های اقتصادی در زمینه زراعت ( کشت برنج ) ، باغداری ( چای ) از وجود کاربری های مناسب و کافی در تمامی زمینه ها از قبیل درمانی ، بهداشتی ، آموزشی و تجاری و غیره موفق شده است ، نه تنها جمعیت تعدادی از روستاها کاسته نشده بلکه تعداد چهار روستا افزایش قابل توجه داشته اند. و با توجه به موقعیت قرار گیری و محیطی سرسبز و زیبا باید مورد توجه سرمایه گذاران قرار گیرد و تدابیری در خصوص پویایی مجموعه مورد مطالعه اتخاذ شود.   جدول ۳-۷ :آبادی هایی که جمعیت آنها در سال ۹۰ نسبت به سال ۸۵ افزایش قابل توجه داشته اند . (در بخش مرکزی شهرستان سیاهکل ) روستا خانوار۸۵ جمعیت ۸۵ خانوار ۹۰ جمعیت ۹۰ شهرستان بخش دهستان روستا تفاوت ۸۵ به ۹۰ کرف پشته تازه آباد ۴۸ ۱۹۲ ۱۰۷ ۳۶۹ سیاهکل مرکزی توتکی کرف پشته ۱۷۷ لیش ۱۱۶ ۴۱۷ ۲۲۰ ۷۲۰ سیاهکل مرکزی توتکی لیش ۳۰۳ سردار آباد ۴۵ ۱۶۶ ۸۴ ۲۳۷ سیاهکل مرکزی خرارود سردارآباد ۷۱ کرف پشته گالشی ۴۵ ۱۷۸ ۷۳ ۲۵۴ سیاهکل مرکزی توتکی کرف پشته گالشی ۷۶ منبع :سرشماری نفوس مسکن شهرستان سیاهکل ، ۱۳۹۰       ۳-۴- بررسی ساختار اقتصادی ناحیه از نظر وضعیت برخورداری از انواع فعالیت ۳-۴-۱- کشاورزی ۳-۴-۱-۱- زراعت : ویژگیهای مطلوب محیطی باعث شده که بیشتر فعالیت های زراعی شهرستان به کشت برنج مراحل کاشت ، داشت و برداشت اختصاص یابد . سطح زیر کشت برنج در شهرستان سیاهکل در سال ۱۳۸۲ و ۱۳۹۰ به ترتیب ۲۸۶۳ و ۴۴۳۴ هکتار بوده که مقدار ۸۹۳۰ تن شلتوک و ۱۷۲۴۴ با عملکرد ۱/۳ تن و ۹/۳ تولید داشته است.محصول سبزیجات نیز سطح زیر کشتی معادل ۱۱۰ هکتار را به خود اختصاص داده که تولید آن ۵۱۹ تن با عملکرد ۷/۴ تن گزارش گردید. ۳-۴-۱-۲- باغداری در سال ۱۳۸۲ و ۱۳۹۰ به ترتیب سطح زیر کشت محصولات باغی شهرستان سیاهکل ، ۱۱۳۸۹ ، ۳۸۲۶ هکتار با تولید ۷۹۰۹ تن و ۵/۱۵۰۰۴ تن بوده است . این محصولات شامل : گردو با سطح زیر کشت ۵۰۰۵ هکتار و ۳۶۵ هکتار تولید ۲۲۸ تن و ۳۹۰ تن با عملکرد ۲۲ تن و ۱/۱ تن ، فندق با سطح زیر کشت ۲۸۳۷ هکتار و ۱۶۹۷ هکتار تولید ۶۷۰ تن و ۴/۱۳۳۵ با عملکرد ۹/۳ تن و ۸/۰ تن ، چای با سطح زیر کشت ۲۶۱۱ هکتار ۱۷۶۴ هکتار و تولید ۶۹۶ تن ۱۳۲۷۹ تن با عملکرد ۷/۳ تن و ۵/۷ تن می باشد. ۳-۴-۱-۳- دامداری تعداد گاو و گاو میش موجود در شهرستان سیاهکل در سال ۱۳۸۲ ، ۲۷۵۸۹ راس گزارش گردید . بر پایه آمار دریافتی از کشتار دام ، از ۲۳۱۷ راس گاو و گاو میش کشتار شده در شهرستان در سال ۱۳۸۲ مقدار ۲۳۵ تن گوشت قرمز تولید شده است . میزان شیر تولید شده از گاو و گاو میش های موجود شهرستان در این سال برابر ۴۵۶۹ تن گزارش گردید . شهرستان سیاهکل در سال ۱۳۸۲ دارای ۱۸۱۹۳ راس گوسفند و بز بوده است که با کشتار ۱۷۶۷ راس از آن ، مقدار ۸ تن گوشت قرمز تولید شده است . در این سال از مجموعه گوسفند و بز موجود شهرستان مقدار ۱۱۱۴ تن شیر تولید گردیده است . در سال ۱۳۸۲ از ۲۲۷۶ کندوی عسل موجود در شهرستان ، مقدار ۲۱۵۴۲ کیلوگرم عسل تولید شده که از این مقدار در ۱۷۹۶ کندوی جدید مقدار ۱۸۷۲۹ کیلوگرم و در بقیه آن یعنی ۴۸۰ کندوی قدیمی ۲۸۱۳ کیلوگرم عسل تولید شده است. تولیدات ماهی شهرستان سیاهکل انواع کپور و آمور ، فیتوفاک و … است که میزان کل تولید آنها در سال ۱۳۸۴ معادل ۲۷۱۱۲ تن می باشد. جدول ۳-۸ :سطح زیر کشت ، تولید و عملکرد محصولات عمده زراعی در شهرستان سیاهکل سال ۱۳۹۰و ۱۳۸۲ (هکتار – تن) سال نام محصول سطح زیرکشت تولید عملکرد ۱۳۸۲ برنج ۲۸۶۳ ۸۹۳۰ ۱/۳ ۱۳۹۰ برنج ۴۴۳۴ ۱۷۲۴۴ ۴ ماخذ : سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان – مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان سیاهکل ۱۳۹۰ و ۱۳۸۲ جدول ۳-۹ :تعداد و انواع دام ، طیور و تولیدات دامی در شهرستان سیاهکل سال نوع دام تعداد دام تعداد دام کشتار شده مقدار ، ( تولیدات ( تن) گوشت قرمز شیر ۱۳۸۲ گاو و گاو میش ۲۷۵۸۹ ۲۳۱۷ ۲۳۵ ۴۵۶۹ ۱۳۸۲ گوسفند و بز ۱۸۱۹۳ ۱۷۶۷ ۸ ۱۱۱۴ ۱۳۹۰ گاو و گاو میش ۳۰۱۸۱ - ۱۷۷۷ ۱۲۹۳ ۱۳۹۰ گاو میش ۲۱۸ - ۱۳۹۰ گوسفند و بز ۶۸۵۴۹ - منبع : سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان – مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان سیاهکل ۱۳۹۰ و ۱۳۸۲           ۳-۴-۲-صنعت صنعت به هر شکل که باشد ، اعم از سنگین ، سبک ، صنایع کوچک و صنایع دستی میتواند در توسعه هر کشوری دخالت نماید و این تاثیر زمانی زیاد می شود که صنعت مراحل تعالی را پیموده و به شکوفایی برسد . صنایع کوچک روستایی و صنایع دستی دو صنعت مورد توجه روستاهاست . کوچاندن صنعت به روستا می تواند این مزیت را داشته باشد که در بلند مدت ، توزیع اقتصادی بین جوامع شهری و روستایی ، شکل عادلانه تری بخود بگیرد . استقرار صنعت در روستا می تواند با جذب و بکار گیری نیروی کار در مشاغل غیر کشاورزی ، از نسبت زمین بکار بکاهد و در نهایت موجب افزایش خود اتکایی در روستا را فراهم آورد . همچنین با ایجاد صنایع روستایی می توان در مقاطعی از سال که فعالیتهای زراعی تعطیل می شوند ، نیروی کار را برای کسب درآمد های بیشتر به این سمت سوق داد                   ( امامی نژاد ، ۱۳۰ : ۶۲ ) . بطور کلی صنعتی که در اکثر روستاهای بخش مرکزی شهرستان سیاهکل موجود و فعال است ، کارخانه برنجکوبی است که در اکثر روستاها از قبیل فشتال ، کلامسر ، کاجان ، خرارود ، چالشم ، مالفجان ، ازبرم ، چوشل ، مهربن ، آسو ، لشکریان ، سپردان ، دهبنه ، بیدرون ، کوجیل ، دوستلات و … مستقر می باشد . ۳-۴-۳-خدمات یکی از مهمترین محورهای توسعه روستایی ، موضوع ارائه خدمات همراه با تولید است . نقش خدماتی سکونتگاه های روستایی طیف وسیعی از خدمات زیر بنایی شامل شبکه ارتباطی ، حمل و نقل ، آب آشامیدنی ، برق ، گاز ، پست و مخابرات ، فاضلاب ، دفع زباله ، بهسازی مسکن روستایی ، همچنین خدمات روبنایی مانند خدمات آموزشی ، درمانی ، اداری ، انتظامی ، مذهبی و فرهنگی ، ورزشی و تفریحی و تجاری را دربر می گیرد . در این میان خدمات زیربنایی که مهمترین عامل تاثیرگذار جهت تثبیت جمعیت در روستاها است ، از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند . به همین دلیل است که ارائه این نوع خدمات به مناطق روستایی درصدر برنامه های دولت قرار گرفته است و از این طریق سعی گردیده که زمینه های لازم برای ماندگاری روستاییان در روستاها فراهم شود تا متعاقباً خدمات برتر و بالاتری بدانها ارائه شود . خدماتی که برای توسعه روستایی کشور بر دستگاه های اجرایی حاکم است ، عبارت است از راهسازی ، برق رسانی ، آب رسانی و … . البته مراد از خدمات در تحقیق حاضر خدمات آموزشی و نحوه توزیع آن است . در برنامه ریزی روستایی توسعه خدمات برخی به نظریه مکان مرکزی توجه نموده اند . اما آنچه مسلم است رویکردهایی چون کارکردهای شهری در توسعه روستایی و مدل های تخصیص مکانی به نوعی تاثیر پذیرفته و برخاسته از نظریه مکان مرکزی هستند . به عبارت دیگر ریشه این دو رویکرد در نظریه مکام مرکزی نهفته است ( افتخاری ، ۱۳۸۰ : ۳۱ ) .   ۳-۴-۳-۱-برق از مجموع روستاهای بخش مرکزی ۱۰۳ روستا معادل ۸۳ درصد درای برق هستند که شامل ۲۶ روستای دهستان خرارود ، ۳۴ ر.ستای دهستان مالفجان و ۳۴ روستای دهستان توتکی می باشد . بخش مرکزی سیاهکل دهستان خرارود دهستان مالفجان دهستان توتکی تعداد ۲۶ ۳۴ ۳۴ درصد ۲۳ ۳۰ ۳۰ جدول ۳-۱۰ :تعداد روستاهای دارای برق به تفکیک دهستان در بخش مرکزی شهرستان سیاهکل منبع :اداره برق شهرستان سیاهکل ، ۱۳۹۳ شکل۳-۳ :وضعیت برخورداری از شبکه برق در بخش مرکزی شهرستان سیاهکل ۳-۴-۳-۲-آب در کل بخش مرکزی ۷۴ روستا معادل ۶۶ درصد دارای سیستم آب لوله کشی بوده که شامل ۲۴ روستای دهستان خرارود ، ۳۱ روستای دهستان مالفجان و ۱۹ روستای دهستان توتکی می باشند . بخش مرکزی سیاهکل دهستان خرارود دهستان مالفجان دهستان توتکی تعداد ۲۴ ۳۱ ۱۹ درصد ۲۱ ۲۷ ۱۷ جدول ۳-۱۱ :تعداد روستاهای دارای آب لوله کشی تصفیه شده به تفکیک دهستان در بخش مرکزیسیاهکل منبع :اداره آب روستایی شهرستان سیاهکل ، ۱۳۹۳ شکل۳-۴ :وضعیت برخورداری از شبکه آب تصفیه شده در بخش مرکزی شهرستان سیاهکل   ۳-۴-۳-۳-مخابرات و ارتباطات روستاهای بخش مرکزی شهرستان سیاهکل در مجموع از لحاظ برخورداری از خدماتی مانند مخابرات و ارتباطات دارای ۷ روستای دارای صندوق پست ، ۱۰ روستای دارای مخابرات ، ۵ روستای دارای فناوری ، ۷ روستای دارای اینترنت ، ۶ روستای دارای دفترپست می باشد که در جدول زیر به تفکیک دهستان آورده شده است .   جدول ۳-۱۲ :تعداد روستاهای برخوردار از مخابرات و ارتباطات به تفکیک دهستان در بخش مرکزیسیاهکل بخش مرکزی شهرستان سیاهکل دهستان خرارود دهستان مالفجان دهستان توتکی صندوق پست تعداد ۰ ۷ ۰ درصد ۰ ۶ ۰ دفتر پست تعداد ۰ ۶ ۰ درصد ۰ ۵ ۰ مخابرات تعداد ۴ ۲ ۴ درصد ۳ ۱ ۳ فناوری تعداد ۲ ۳ ۰ درصد ۱ ۲ ۰ اینترنت تعداد ۳ ۴ ۰ درصد ۲ ۳ ۰ بانک تعداد ۰ ۰ ۱ درصد ۰ ۰ ۹/۰ منبع :نتایج  سرشماری عمومی نفوس مسکن شهرستان سیاهکل، ۱۳۹۰   شکل۳-۵ :وضعیت برخورداری از خدمات مخابرات و ارتباطات در بخش مرکزی شهرستان سیاهکل     ۳-۴-۳-۴-بهداشت و درمان از مجموع روستاهای بخش مرکزی شهرستان سیاهکل ۱ روستا دارای داروخانه ، ۵ روستا دارای مرکز بهداشتی – درمانی ، ۲۴ روستا دارای خانه بهداشت ، ۹ روستا دارای پزشک ، ۲۷ روستا دارای بهورز ، ۳۳ روستا دارای غسالخانه ، ۲ روستا دراری دامپزشک و ۱۷ روستا دارای سامانه جمع آوری زباله است که سهم هر دهستان به تفکیک در جدول و نمودار ذیل آمده است . جدول ۳-۱۳ :تعداد روستاهای برخوردار از خدمات بهداشتی-درمانی به تفکیک دهستان در بخش مرکزیسیاهکل بخش مرکزی شهرستان سیاهکل دهستان خرارود دهستان مالفجان دهستان توتکی داروخانه تعداد ۰ ۱ ۰ درصد ۰ ۹/۰ ۰ مرکز بهداشتی - درمانی تعداد ۲ ۱ ۲ درصد ۸/۱ ۹/۰ ۸/۱ خانه بهداشت تعداد ۱۰ ۹ ۵ درصد ۹ ۱/۸ ۵/۴ پزشک تعداد ۲ ۵ ۲ درصد ۸/۱ ۵/۴ ۸/۱ بهیار یا بهورز تعداد ۱۲ ۱۰ ۵ درصد ۸/۱۰ ۹ ۵/۴ غسالخانه تعداد ۱۰ ۱۵ ۸ درصد ۹ ۵/۱۳ ۲/۷ دامپزشک تعداد ۰ ۲ ۰ درصد ۰ ۸/۱ ۰ سامانه جمع آوری زباله تعداد ۴ ۹ ۴ درصد ۵/۳ ۱/۸ ۵/۳ جمع ( درصد ) ۹۰/۳۵ ۸۰/۴۶ ۳۰/۲۳ منبع :آمار سرشماری نفوس مسکنگیلان، ۱۳۹۰   شکل۳-۶ :وضعیت برخورداری از خدمات بهداشتی-درمانی در بخش مرکزی شهرستان سیاهکل   ۳-۴-۳-۵-آموزش خدمات آموزشی موجود در بخش مرکزی شهرستان سیاهکل شامل دبستان ، مدرسه راهنمایی شبانه روزی پسرانه ، مدرسه راهنمایی پسرانه و دخترانه و مختلط ، دبیرستان شبانه روزی پسرانه ، دبیرستان نظری  پسرانه و دخترانه ، و فنی و حرفه ای می باشد که در دهستانهای بخش پراکنده شده اند . بر اساس آمار سرشماری عمومی نفوس مسکن ، ۴۴ دبستان ، ۱۰ مدرسه راهنمایی پسرانه ، ۷ مدرسه راهنمایی دخترانه ، ۳ مدرسه راهنمایی مختلط ، ۱ دبیرستان شبانه روزی پسرانه ، ۴ دبیرستان پسرانه ، ۳ دبیرستان نظری دخترانه ، ۱ دبیرستان کار و دانش پسرانه و ۱ هنرستان فنی و حرفه ای پسرانه در بخش مرکزی این شهرستان فعال است که در جدول و نمودار صفحه بعد تمامی خدمات آموزشی این شهرستان به تفکیک دهستان های مورد مطالعه با ذکر درصد بیان شده است .         جدول ۳-۱۴ :تعداد مراکز آموزشی در مقاطع مختلف به تفکیک در بخش مرکزی شهرستان سیاهکل بخش مرکزی شهرستان سیاهکل دهستان خرارود دهستان مالفجان دهستان توتکی دبستان تعداد ۱۶ ۱۴ ۱۴ درصد ۴۰/۱۴ ۶۱/۱۲ ۶۱/۱۲ مدرسه راهنمایی پسرانه تعداد ۶ ۲ ۲ درصد ۴۰/۵ ۸۰/۱ ۸۰/۱ مدرسه راهنمایی دخترانه تعداد ۵ ۱ ۱ درصد ۵۰/۴ ۹/۰ ۹/۰ مدرسه راهنمایی مختلط تعداد ۱ ۲ ۰ درصد ۹/۰ ۸۰/۱ ۰ دبیرستان شببانه روزی پسرانه تعداد ۰ ۱ ۰ درصد ۰ ۹/۰ ۰ دبیرستان نظری پسرانه تعداد ۳ ۱ ۰ درصد ۷۰/۲ ۹/۰ ۰ دبیرستان نظری دخترانه تعداد ۲ ۱ ۰ درصد ۸۰/۱ ۹/۰ ۰ دبیرستان کار و دانش پسرانه تعداد ۰ ۱ ۰ درصد ۰ ۹/۰ ۰ هنرستان فنی و حرفه ای پسرانه تعداد ۰ ۱ ۰ درصد ۰ ۹/۰ ۰ جمع ( درصد ) ۷۰/۲۹ ۶۱/۲۱ ۳۱/۱۵ منبع :آمار سرشماری نفوس مسکنگیلان، ۱۳۹۰     شکل۳-۷ :وضعیت برخورداری از خدمات آموزشی در بخش مرکزی شهرستان سیاهکل   ۳-۴-۳-۶-فرهنگی ، ورزشی و مذهبی خدمات موجود در این بخش شامل یک بوستان روستایی ، ۱۰ زمین ورزشی ، ۳ سالن ورزشی ، ۵۷ مسجد ، ۳۴ امامزاده ، ۳ مکان مذهبی مسلمانان ، ۱ امام جماعت راتب و یک خانه عالم می باشد که به تفکیک در جدول و نمودار صفحه بعد ارائه گردیده است .