عوامل موثر بر کفیت دلبستگی :
۱- حساسیت
۲- در دسترس بودن
۳- پاسخگو و حامی بودن
۴- فرصت برقراری یک رابطه نزدیک : عدم وجود یک فرصت مناسب برای شکل گیری دلبستگی به هر دلیل طرد شدگی و ترک و طلاق والدین و شغل مادر و مرگ والدین و غیره موجب اختلال در رشد هیجانی کودک می شود
۵- کیفیت پرستاری :مراقب با عاطفه و پاسخ دهی بی درنگ و مناسب موجب تمایز مادران کودکان ایمن از نا ایمن می گردد کودکان ناایمن اجتنابی غالبا دارای مراقب سرد و کم عاطفع بوده و یا به دلیلی هیچ مراقبتی دز یافت نکرده اند و نوزادان دو سو گرا معمولا پرستاری بی سباتی و بی اعتنایی تجربه می کنند
۶-ویژگی های جسمی یا روانی نوزادان :
برخی از نظریه پردازان معتقدند که برخی از ویژگی های نوزادان مانند عقب ماندگی ذهنی و اختلال رفتاری و بیماری های خاص بر ایمنی یا نا ایمنی دلبستگی تاثیر مستقیم دارد پژوهش های نهایی حاکی از این است که تاثیر ویزگی های کودک بر کیفیت دلبستگی توسط حساسیت والدین تعدیل می شود به این معنی که تاثیر ویزگی های نوزادان به میزان انطباق والدین بستگی دارد
۶-شرایط خانوادگی :
شرایط استرس زایی چون شغل و زندگی زناشویی نابسامان و مشکلات مالی و استرس های دیگر می تواند ایجاد اختلال در حساسیت والدین کیفیت دلبستگی را تضعیف کند .
انواع اختلالات دلبستگی
بالبی به وضوح پیشبینی کرده است که مختل شدن رابطه دلبستگی با ایجاد اضطراب[۱] و بیاعتمادی در کودک منجربه اختلالات روانشناختی خواهد شد. علاوه بر نقش و تأثیر دلبستگی ناایمن در انواع مختلفی از اختلالات روانی و مشکلات رفتاری، وجود اختلالات دلبستگی نیز در نظامهای اختلالات روانی پذیرفته شده و مورد توجه قرار گرفته است (مظاهری، ۱۳۷۹؛ به نقل کریمی، ۱۳۸۲). زینه[۲] و همکاران (۱۹۹۳) پنج نوع اختلال دلبستگی[۳] را در طبقهبندی خود ذکر کردهاند:
نوع اول: اختلال دلبستگی بدون تعلق (دلبسته)
- کودک در گزینش یک مراقب بزرگسال به ویژه ناموفق است، حتی به هنگام صدمه زدن، ترسیدن، بیماری یا موقعیتهای دیگری که به طور معمول نظام رفتاری دلبستگی تحریک میشود.
- کودک در نشان دادن اعتراض- جدایی ناموفق است یا اعتراض به جدایی را به صورت نامتمایز نشان میدهد (اغلب زمانی که کسی ترکش میکند گریه سر میدهد)
- اگر کودک با کسی معاشرت داشته باشد احتمالاً این معاشرت او نامتمایز است به طور معناداری با دیگران رابطه ندارد.
- کودک حداقل از سن عقلی ۸ ماه برخوردار است.
نوع دوم: اختلال دلبستگی نامتمایز
-
- کودک به طور مکرر امنیت ایجاد شده با حضور چهره دلبستگی را ترک گفته و بدون وارسی و حصول اطمینان از حضور مراقب پرسه میزند، خانه را ترک کرده و به خیابان میرود و یا در مجامع عمومی جیم میشود.
- کودک الگوی ورود به موقعیتها یا مکانهایی را نشان میدهد که در آن احتمال خطر صدمه فیزیکی میرود.
- کودک ممکن است رفتارهای ضد اجتماعی درهم آمیختهای از خود نشان دهد، و به وسیله ابراز پیشنهادات دوستانه (اعتماد سریع و رفتار دوستانه افراطی با غریبهها در جهت به دست آوردن ایمنی و آرامش) یا از طریق پذیرش دلداری و مراقبت بزرگسالان نسبتاً ناآشنا یا کاملاً آشنا.
- نشانهها در اختلال بیش فعالی- کمبود توجه توجیه خوبی ندارد.
- این اختلال دارای دو نوع فرعی است:
الف) درهم آمیختگی اجتماعی. دوستیهای نامتمایز و پاسخ دهی یا حساسیت اجتماعی سطحی، از غالبترین ویژگیهای رفتاری ممکن است دلداری هنگام پذیرش را بپذیرد ولو اینکه در این زمینه هم گزینش چهره دلبستگی نباشد و اغلب دلجویی از او مشکل است.
ب) بیاحتیاطی، تمایل به حادثه، خطر کردن. کودک الگویی از بیملاحظهگی، تمایل به خطر و حادثه در رفتار خطر کردن را نشان میدهد که بیش از هر چیز دیگر در ناتوانی نسبت به وارسی و چک کردن حضور چهره دلبستگی قابل توجیه است.
رفتار بیملاحظهگی کودک ممکن است موجب عقب راندن او شود.
[۱] . anxiety
[۲] . Zwanah
[۳] . attachment disorder