1. 1. 1. عدالت اجتماعی: عدالت اجتماعی از مهم ترین شاخص های سرمایه اجتماعی محسوب می شود.کلمن نیز اهمیت ویژه ای برای این مفهوم قائل است.او آن را یکی از شاخص های مهم ایجاد و سنجش میزان سرمایه اجتماعی می‌داند.و برای وی مفهومی محوری است. (ستوده،هدایت ا…،آسیب شناسی اجتماعی،تهران،آوای نور،چاپ نهم،۱۳۸۱)

      

   

 

1. 1. مشارکت اجتماعی:وجود شبکه های مشارکت به عنوان حوزه های تولید کننده سرمایه اجتماعی،بیشترین توجه را در ادبیات نوسازی و توسعه سیاسی به خود معطوف ‌کرده‌است.به طور کلی،تعدد شبکه های مشارکت اجتماعی در هرگروه،سازمان یا جامعه ای بیانگر میزان سرمایه اجتماعی آن است.(علاقه بند،۱۳۸۴)

 

1. 1. انسجام اجتماعی:امیل دورکیم از اولین جامعه شناسانی است که مفهوم انسجام و همبستگی اجتماعی را مورد مطالعه قرارداده است.وی معتقد است:زمانی که جمعیت جامعه ای افزایش یابد،میزان کنش های متقابل افراد و روابط آن ها با یکدیگر نیز افزایش می یابدو متنوع تر می شود. دورکیم وجود انسجام را برای جوامع امری بسیارمهم تلقی می‌کند.(کورز،لوئیس ،۱۳۷۷)

 

1. تعهد ومسولیت اجتماعی:رابینسون می‌گوید:مسولیت اجتماعی یکی از وظایف و تعهدات سازمان در جهت منتفع ساختن جامعه است،به نحوی که هدف اولیه سازمان یعنی به حداکثر رساندن سود را صورتی متعالی بخشد. کیت دیویس نیز معتقد است که مسولیت اجتماعی یعنی نوعی احساس تعهد به وسیله مدیران سازمان های تجاری بخش خصوصی به نحوی که در تصمیم گیریهایشان در کنار کسب سود برای سازمان،سطح رفاه کل جامعه را نیز در نظر داشته باشند.(عراقی مریم،۱۳۸۳)

۲-۹ تعریف سرمایه و انواع آن

 

سرمایه معنای گسترده تری از آنچه ما می اندیشیم دارد. سرمایه ،تنها شامل مال، ثروت،پول و دارایی نیست،بلکه توانایی ها استعدادها علاقه مندی ها و حتی بینش یک فرد نیز جزء سرمایه های او به شمار می رود، سرمایه هایی که برای یافتن آن ها باید درک عمیق و بینش وسیع داشت.بوردیو سرمایه راکارانباشته تعریف می‌کند. به نظر بوردیو: سرمایه هر منبعی است که در عرصه خاصی اثر می‌گذارد و به فرد امکان می‌دهد که سود خاصی را از طریق مشارکت در رقابت برسر آن به دست آورد.از نظر او سرمایه یک منبع عام است که می‌تواند شکل پولی یا غیر پولی و همچنین ملموس و غیر ملموس به خود بگیرد. سرمایه عبارت است از منابع سرمایه گذاری شده جهت ایجاد منابع جدید در افق زمانی بلند مدت (فلورا۲۰۰۰)از نظر وی سرمایه، دارای شش بعد به شرح ذیل است که همگی با هم در تعاملند:

 

سرمایه سیاسی

 

سرمایه فرهنگی

 

سرمایه اجتماعی

 

سرمایه انسانی

 

سرمایه طبیعی

 

سرمایه مالی

 

۲- ۱۰پیامد های مثبت سرمایه اجتماعی

 

با اشاره به نظرات کلمن ،پاتنام،فوکویاما ،سرمایه اجتماعی :

 

1. 1. سودمند است.

 

1. باعث کاهش هزینه عمل می شود.

۳-منبعی برای همکاری و روابط دو جانبه است.

 

‌در مورد پیامدهای مثبت سرمایه اجتماعی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

 

1. 1. کنترل اجتماعی:در واقع سرمایه اجتماعی با ایجاد همبستگی و افزایش اعتماد،به افزایش نظم اجتماعی کمک می‌کند.

 

1. 1. حمایت خانوادگی : رشد شخصیتی و علمی بچه ها در خانواده های سالم،بیشتر از خانواده های ناسالم است،یعنی خانواده به نوعی می‌تواند به جای سرمایه اجتماعی محیطی عمل کند.

 

1. 1. منافع حاصل از شبکه های فراخانوادگی:این نوع سرمایه اجتماعی در بحث قشر بندی اجتماعی مطرح است.مثلا باعث موفقیت بسیار زیاد ‌گروه‌های مهاجر قومی و یا اتحادیه ها شده و بعضا موجبات توسعه را هم فراهم ‌کرده‌است.

 

1. کارآمدی نهادهای دموکراتیک:پاتنام ضمن مقایسه شمال ایتالیا با جنوب آن،شمال ایتالیا را به دلیل وجود نهادهای دموکراتیک موفق تر و با ثبات تر،همچنین در خصوص توزیع و نظارت بودجه ای بهتر و یا سرمایه اجتماعی بالاتر می‌داند.اما در جنوب ایتالیا به دلیل بی اعتمادی عمومی، نهادهای نا موفق قانونی و عدم مشارکت سیاسی و اجتماعی مردم،سرمایه اجتماعی پایین تر است.(نیکو مرام هاشم و طلوعی عباس و کاوسی اسماعیل،۱۳۸۷ )

سرمایه اجتماعی ممکن است به دلیل تقویت نیروهای جاذبه بین اعضای یک گروه و نیروهای دافعه بین ‌گروه‌های مختلف،لزوماً عامل مثبتی در یک جامعه به شمار نیاید. ولی قطعا برای پیشبرد و سهولت در عملکرد اقتصادی و اجتماعی آن جامعه یک عاملی ضروری است.در واقع واژه سرمایه دلالت می‌کند که سرمایه اجتماعی همانند سرمایه انسانی یا سرمایه اقتصادی ماهیتی زاینده و مولد دارد.یعنی ما را قادر می‌سازد ارزش ایجاد کنیم،کارها را انجام دهیم،به اهدافمان دست یابیم،مأموریت‌ هایمان را در زندگی به اتمام رسانیم و به سهم خویش به دنیایی یاری رسانیم که در آن زندگی می‌کنیم. وقتی می گوییم سرمایه اجتماعی زاینده و مولد است ،منظور این است که هیچ کس بدون آن موفق نیست و حتی زنده نمی ماند.

 

(کلمن،جیمز،۱۳۷۷)

 

۲-۱۱ تهدیدات سرمایه اجتماعی :

 

1. 1. هرچه اعتماد و حس ارزشمند بودن افراد در جامعه ای بالاتر باشد،جامعه پویاتر شده و فعالیت،مشارکت و گذشت در آن جامعه بیشتر خواهد شد،لکن متاسفانه در جامعه ما مشاهده می شود که بعضی از افراد دچار نوعی انزوای اجتماعی شده اند که این امر نشانه رکود سرمایه اجتماعی است.

 

1. 1. هرچه سرمایه اجتماعی بالاتر باشد،آستانه تحمل افراد نسبت به بزهکاری ها و انحراف ها بالاتر می رود و جامعه سالم تر و پاک تر خواهد شد.

 

1. 1. در سازمانی که سرمایه اجتماعی بالا باشد،مدیران جهت رسیدن به اهداف طراحی شده دارای همکاری و مشارکت بیشتری با یکدیگر هستند.مردم نیز اغلب دارای رضایت مندی و حمایت هستند که این مسئله خود به خود باعث افزایش اعتماد مردم نسبت به یکدیگر و مدیران جامعه است. این مسئله جای بسی تفکر و اندیشیدین دارد،زیرا مردم به رفتار نخبگان و مدیران کاملا توجه داشته و از رفتار آن ها تاثیر می پذیرد.

 

1. در سازمانی که سرمایه اجتماعی دچار رکود شود،هرکس به دنبال این است که فقط جایگاه خود را بالاتر ببرد و توجه او نسبت به دیگر افراد جامعه بسیار کاهش می‌یابد،به طوری که این حس خود به خود باعث گسست و انفصال اجتماعی می شود.

با توجه به نکات ذکر شده،در می یابیم که بدون سرمایه های اجتماعی اعم از (پیوند)،(اعتماد) و در صورت های مختلف آن،پایداری نظم اجتماعی نیز غیر ممکن است و باعث بی نظمی و شکستن هنجارها و در هم آمیزی ارزش ها و ضد ارزش ها در هم می شود:به طوری که رفع نیازهای ناشی از آن نیاز به فرصتی در حد یکی دو نسل خواهد داشت. (‌کاویان پور، جلیل، ۱۳۸۶)

 

۲-۱۲ مزایای سرمایه اجتماعی