۱-۱-مقدمه ۳ ۱-۲- بیان مسئله ۶ ۱-۳- ضرورت و اهمیت ۱۲ ۱-۴- کنکاشی بر موجودیت شهرهای جدید ۱۴ ۱-۴-۱-تعاریف و گونه­شناسی شهر جدید ۱۴ ۱-۴-۲- دیدگاه­های نظری درباره شهرهای جدید ۱۶ ۱-۴-۳- شهرهای جدید در جهان ۱۷ ۱-۴-۵- شهرهای جدید در ایران ۱۸ ۱-۵- معرفی محدوده­های مورد مطالعه ۲۲ ۱-۵-۱- شهرجدید صدرا ۲۲ ۱-۵-۲- الگوی توسعه شهری ۲۳ ۱-۵-۳- اهداف شهر جدید صدرا ۲۳ ۱-۵-۴- شهر جدید عالیشهر ۲۴ ۲-۴-۵- اهداف شهر جدید عالیشهر ۲۵ ۱-۴- اهداف پژوهش ۲۵ ۱-۴-۱- هدف کلی ۲۵ ۱-۴-۲- اهداف جزئی ۲۵ ۱-۵- سؤالات تحقیق ۲۵ فصل دوم ۲-۱- مقدمه ۲۹ ۲-۲- پژوهش­های پیشین ۳۰ ۲-۲-۱- مطالعات داخلی ۳۰ ۲-۲-۲- مطالعات خارجی ۳۲ ۲-۲-۳- بررسی پیشینه تحقیق ۳۵ ۲-۳- مبانی نظری ۳۶ ۲-۳-۱- متغیرهای مستقل ۳۶ ۲-۳-۱-۱- حس مکان ۳۶ ۲-۳-۱- ۲- هویّت مکان ۳۹ ۲-۳-۱-۳- تعلّق مکان ۴۱ ۲-۳-۱-۳-۱- اسکنل و گیفورد ۴۱ ۲-۳-۱-۳-۲- میلیگان ۴۲ ۲-۳-۱-۳-۳- هرناندز ۴۲ ۲-۳-۱-۳-۴- کاساردا و جانویتز ۴۴ ۲-۳-۱-۳-۵- براون و ورنر ۴۵ ۲-۳-۱-۴- احساس امنیت اجتماعی ۴۶ ۲-۳-۱-۴-۱- بوزان ۴۶ ۲-۳-۱-۴-۲- ویور ۴۷ ۲-۳-۱-۵- سرزندگی شهری ۴۹ ۲-۳-۱-۵-۱- لاندری ۴۹ ۲-۳-۱-۵-۲- پامیر ۵۰ ۲-۳-۱-۵-۳- جین جیکوبز ۵۱ ۲-۳-۱-۵-۴- راب کریر ۵۲ ۲-۳-۱-۵-۵- جان مونتگومری ۵۳ ۲-۳-۱-۵-۶- یان گل ۵۴ ۲-۳-۱-۶- سرمایه اجتماعی ۵۵ ۲ -۳-۱-۶-۱- نان لین ۵۵ ۲-۳-۱-۶-۲- فوکویاما ۵۶ ۲-۳-۱-۶-۳- پاتنام ۵۷ ۲-۳-۲- متغیر وابسته: رضایت از کیفیّت زندگی شهری ۵۸ ۲-۳-۲-۱- امریگو و اراگونس ۵۸ ۲-۳-۲-۲- میچلسون ۵۹ ۲-۳-۳- مدل­های کیفیّت زندگی شهری ۶۰ ۲-۳-۳-۱- عبدالمحیط و همکاران ۶۰ ۲-۳-۳-۲- داس ۶۱ ۲-۳-۳-۳- شافرو همکاران ۶۲ ۲-۳-۳-۴- سراج­الدین و همکاران ۶۳ ۲-۳-۳-۵- سانتوس و مارتینز ۶۴ ۲-۳-۳-۶- اولنگین و همکاران ۶۵ ۲-۳-۳-۷- مدل مک­کریا و همکاران ۶۶ ۲-۳-۳-۸- محمد مصطفی ۶۷ ۲-۴- چارچوب نظری تحقیق ۶۸ ۲-۵- فرضیات پژوهش ۷۲ فصل سوم ۳-۱- مقدمه ۷۵ ۳-۲- روش تحقیق ۷۶ ۳-۳- جامعه­ آماری ۷۷ ۳-۴- روش نمونه گیری ۷۷ ۳-۵- حجم نمونه ۷۸ ۳-۶- واحد تحلیل ۷۹ ۳-۷- روش گردآوری داده­ ها ۷۹ ۳-۸- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها ۸۰ ۳-۸-۱- متغیر وابسته ۸۰ ۳-۸-۲- متغیرهای مستقل ۸۱ ۳-۸-۲-۱- احساس امنیت ۸۱ ۳-۸-۲-۲- هویّت شهری ۸۱ ۳-۸-۲-۳- حس تعلّق مکان ۸۳ ۳-۸-۲-۴- سرزندگی شهری ۸۳ ۳-۸-۲-۵- سرمایه اجتماعی ۸۴ ۳-۹- سنجش اعتبار و روایی پرسشنامه ۸۵ ۳-۹-۱- اعتبار ۸۵ ۳-۹-۲- روایی ۸۵ ۳- 10- روش تجزیه و تحلیل داده­ ها ۸۶ ۳-۱۱- روش­های سنجش کیفیّت زندگی شهری ۸۷ فصل چهارم ۴-۱- مقدمه ۹۱ ۴-۲- آمارهای توصیفی ۹۲ ۴-۲-۱- سیمای کلی جامعه ۹۲ ۴-۲-۲- محل تمرکز اشتغال (درون شهری- برون شهری) ۹۳ ۴-۲-۳- مهم­ترین دلیل اقامت ۹۴ ۴-۲-۴- سکونت­گاه قبلی ۹۵ ۴-۲-۵- رضایت از محل سکونت ۹۵ ۴-۲-۶- تمایل به مهاجرت ۹۸ ۴-۲-۷- دلیل تمایل به مهاجرت معکوس ۹۹ ۴-۲-۸- رفت و آمد به مادر شهر ۱۰۱ ۴-۲-۹- مهمترین جذابیت و مزیت­های مادر شهر ۱۰۲ ۴-۲-۱۰- مهمترین تفاوتهای شهر جدید با مادرشهر ۱۰۳ ۴-۲-۱۱- میزان تعلّق مکان ۱۰۴ ۴-۲-۱۲- میزان سرزندگی شهری ۱۰۵ ۴-۲-۱۳- میزان هویّت شهری ۱۰۸ ۴-۲-۱۴- مؤلفه­ های هویّت شهری ۱۰۸ ۴-۲-۱۵- میزان سرمایه اجتماعی ۱۱۴ ۴-۲-۱۶- رضایت از کیفیّت زندگی شهری ۱۱۶ ۴-۲-۱۷- توزیع نرمال متغیر وابسته (میزان رضایت از کیفیّت زندگی شهری) ۱۱۷ ۴-۲-۱۸- مشکلات ۱۱۸ ۴-۲-۱۹- نیازها ۱۲۲ ۴-۳- آمار استنباطی ۱۲۷ ۴-۳-۱- تفاوت میانگین­ها ۱۲۷ ۴-۳- ۲- تجزیه و تحلیل­های دو متغیره ۱۳۰ ۴-۳- ۲-۱- فرضیه اول: حس تعلّق مکانی و میزان رضایت از کیفیّت زندگی شهری ۱۳۰ ۴-۳-۲-۲- فرضیه دوم: سرزندگی شهری و رضایت از کیفیّت زندگی شهری 131 4-3-2-3- فرضیه سوم: احساس امنیت اجتماعی و رضایت از کیفیّت زندگی شهری ۱۳۲ ۴-۳- ۳- تجزیه و تحلیل چندمتغیره ۱۳۳ ۴-۳-۳-۱- فرضیه چهارم: به نظر میرسد مدت سکونت از طریق تعلّق مکانی که ایجاد می­ کند بر افزایش رضایت از کیفیّت زندگی شهری تأثیر می­گذارد. 134 4-3-3-2- فرضیه پنجم: به نظر میرسد هویّت شهری از طریق تعلّق مکانی که ایجاد میکند بر افزایش رضایت از کیفیّت زندگی شهری تأثیر می­گذارد. 136 4-3-3- 3- فرضیه ششم: به نظر میرسد سرمایه اجتماعی از طریق احساس امنیتی که ایجاد می­ کند بر افزایش رضایت از کیفیّت زندگی شهری تأثیر می­گذارد. ۱۳۹ ۴-۵- قابلیت­ها و تنگناهای مؤثر بر رضایت شهروندان صدرا و عالیشهر 141 فصل پنجم ۵-۱مقدمه ۱۵۱ ۵-۲ خلاصه روند پژوهش ۱۵۲ ۵-۳ نتایج توصیفی ۱۵۳ ۵-۴ نتایج استنباطی ۱۵۶ ۵-۵ محدودیت­های پژوهش ۱۶۱ ۵-۶ پیشنهادات ۱۶۲ ۵-۷ پیشنهادات کاربردی ۱۶۲ ۵-۸ پیشنهادهای پژوهشی ۱۶۳ مقدمه شهرها همواره تحت تأثیر نیروها و عوامل گوناگونی شکل گرفته و گسترش می­یابند. شهر در اساس پدیده­ای اقتصادی اجتماعی و جمعیتی است و انسان­ها برای کار و زندگی و ارتباطات، در پهنه­ای محدود و کما بیش متراکم گرد هم می­آیند و کم کم شهر را پدید می­آورند. شهرها با تحولات اجتماعی، تغییرات جمعیتی، تغییرات اقتصادی و نوآوری­ها، با افزایش جمعیت به شدت توسعه می­یابد و نظام و سازمان کالبدی شهرها دستخوش تغییرات اساسی می­شود که یکی از پیامدهای این تغییرات، ایجاد شهرهای جدید است. شهرهای جدید پس از جنگ جهانی دوم الگویی برای کمک به حل مشکلات اجتماعی، اقتصادی و محیطی شهرهای بزرگ بودند. این الگو، توزیع جمعیت و اشتغال را در کل فضا ارائه داد. ایده شهرهای جدید نه فقط در کشورهایی که به سرعت شهرنشین شدند، بلکه برای ایجاد سازماندهی فضایی، جذب سرریزهای جمعیتی، کنترل رشد مادرشهرها، عدم تخریب زمین­های کشاورزی و توسعه نواحی عقب افتاده، ایجاد فضای مناسب برای اسکان کارگران بخش صنعت و تمرکززدایی ایجاد شد. در کشور ایران نیز به دلیل رشد شتابان مطلب دیگری از سایت : بایگانی‌های رشته حقوق - علم سرا - دنیای علم و تکنولوژی جمعیت، تراکم بیش­ از اندازه جمعیت در کلان­شهرها، عدم تجهیز فضاهای شهری متناسب با رشد جمعیت و عدم رشد زیرساخت­ها، احداث شهرهای جدید در دستور کار وزارت مسکن و شهرسازی قرار گرفت. برنامه ­ریزی شهرهای جدید در پاسخ به شرایط اجتماعی و اقتصادی بارها جرح و تعدیل شده است. در حال حاضر در مورد موفقیت یا عدم موفقیت این برنامه اظهارات متفاوتی وجود دارد. وزارت مسکن و شهرسازی و خصوصاً شرکت عمران شهرهای جدید بر موفقیت این برنامه تأکید دارند و از سوی دیگر منتقدان و متخصصان در مورد عدم کارایی و عدم موفقیت این سیاست، نظریات متعددی را ارائه داده­اند. این شهرها با توجه به ویژگی­های خاصی که دارند، از لحاظ کیفیّت محیطی دچار مشکلاتی ازجمله امنیت، دسترسی، سرزندگی، هویّت شهری و از همه مهم­تر تعلّق مکان شده ­اند و عوامل سازنده کیفیّت محیط در این شهرها عملکرد مناسبی نداشته و در رضایتمندی مردم از محیط زندگی­شان تأثیر منفی داشته است، به طوری­که همواره شاهد اسکان اقشار کم درآمد و مهاجرت معکوس در این شهرها هستیم. و سکونتگاه­هایی را به وجود آورده است که نیازهای روزانه شهروندان را برآورده نمی­سازد و موجب نارضایتی آنها شده است. مفهوم کیفیّت زندگی که از دهه۱۹۶۰به ادبیات طراحی شهری کشورهای در حال توسعه وارد شده است؛ مفهومی است که برای شهروندان ارزش بیشتری قائل می­شود. شهر را مکانی برای بودن و زیستن در نظر می­گیرد. بنابراین، بازشناسی رضایت از کیفیّت زندگی شهری می ­تواند پیامد نامطلوب بی­توجهی به اصول و معیارهای کیفیّت محیط و نقشی که این معیارها در ارزیابی مثبت یا منفی نسبت به وضعیت سکونت خود دارند را ترمیم کند. در چنین شرایطی بررسی عملکرد شهرهای جدید و بازبینی نتایج حاصل از میزان رضایتمندی شهروندان از محیط زندگی ضروری به نظر می­رسد. بنابراین، در این پژوهش تلاش شد، میزان رضایتمندی و عواملی که به طور مستقیم و غیر مستقیم رضایتمندی از کیفیّت زندگی را در ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، تحت تأثیر قرار می­دهد، در دو شهر جدید صدرا و عالیشهر به طور تطبیقی مورد مطالعه قرار گیرد. به این منظور مجموع فرایند پژوهش در پنج فصل تنظیم گردید که عبارتند از: ۱- فصل اول: بیان مسئله، ضرورت و اهمیت موضوع، کنکاشی بر شهرهای جدید و اهداف کلی و جزئی تحقیق. ۲- پیشینه داخلی و خارجی مرتبط با رضایتمندی و شهرهای جدید، مبانی و چارچوب نظری تحقیق. ۳- روشناسی تحقیق اعم از حجم نمونه، جامعه آماری، تعاریف عملیاتی و نظری متغیرها، روایی و پایای. ۴- نتایج توصیفی در قالب فراوانی، درصد، میانگین و نمودار و جداول و نتایج استنباطی شامل استفاده از آزمون­های t دو نمونه مستقل برای سنجش تفاوت میانگین­های متغیرها در شهر جدید عالیشهر و صدرا، رگرسیون دو متغیره و تحلیل مسیر.۵- نحوه فرایند انجام تحقیق، تحلیل از مجموع نتایج توصیفی و استنباطی، محدودیت­های پژوهشی و در نهایت ارائه راه­کارها و پیشنهادات کاربردی در جهت بهبود وضعیت ساکنین و پیشنهادات پژوهشی برای انجام مطالعات بعدی صورت گرفته است. ۱-۲- بیان مسئله رشد جمعیت در شهرها و به ویژه در کلان شهرها مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی فراوانی برای ساکنین به دنبال داشته است. تراکم جمعیت در این کلان شهرها سرطان­گونه و هزینه­ های گسترش عمودی و افقی و نیز هزینه­ های ناشی از حل مشکلات کلان شهرها نیز بسیار بود. در پاسخ به این مسائل، ایجاد شهرهای جدید[۱] یکی از سیاست­های راه­حلی برای تعادل­بخشی و تمرکززدایی جمعیت کلان شهرها بود که توسط وزارت مسکن و شهرسازی در نیمه دوم سال ۱۳۶۰ در دست اقدام قرار گرفت. هدف این شهرها در طرح جامع شهرهای جدید جذب سرریز جمعیت تعریف شده است، هدفی که یکی از دغدغه­های مهم مدیریت این شهرها است و از مؤلفه‌های مهمی­که می‌تواند به این هدف کمک کند، رضایتمندی ساکنین از کیفیّت خدمات ارائه شده است. به عبارتی میزان جذب جمعیت در نوشهرها با باور مردم، نحوه استقبال متقاضیان و درجه مطلوبیّت خدمات شهری ارتباط دارد، از سوی دیگر پس از شروع اسکان، شهروندان شهر جدید متقاضی تمام خدمات، به صورت یک­جا و همزمان و با کیفیّت شهر مادر هستند، یعنی متقاضیان زمین و مسکن در شهرهای جدید، مسکن به هر شکلی را نمی‌خواهند و وجود حداقلی از تجهیزات شهری، مسکن متناسب و خدمات عمومی و رفاهی را خواستارند. بربی و وایز[۲] معتقدند که یکی از عواملی که مردم از انتخاب شهرهای جدید احساس رضایت می‌کنند، ارضای هدف‌های عمده‌ای است که خانواده‌ها با نقل مکان به شهر جدید درصدد دستیابی‌ به آنها هستند (زبردست، جهانشاهلو،۱۳۸۶: ۱۰-۹).